سرگرم مرگ

جمعه ۱۸/جون/۲۰۰۴

(تاریخ اصلی نگارش: سه‏شنبه ٨/اردی‏بهشت/١٣٨٣ – ٢٧/اپریل/٢٠٠٤)

نمی‏دونم چرا هر کس می‏ره سراغ ترجمه‏ی شعرهای پینک فلوید و راجر واترز بالاخره یه جا توی ترجمه اشتباه می‏کنه. واسه همین من سال ١٣٧٧ همه‏‏ی ترانه‏های پینک فلوید رو ترجمه کردم و قصد دارم توی این وبلاگ اون ترجمه‏ها رو منتشر کنم.

ابراهیم نبوی در سایت گویا ترجمه‏ی دو قسمت از ترانه‏ی سه قسمتی «هرچه خدا بخواد» (What God Wants) از آلبوم «سرگرم مرگ» (Amused to Death) راجر واترز رو گذاشته ولی متاسفانه چند تا اشتباه ترجمه داره. اگرچه ترجمه کار خانمی به نام شهرزاد سامانی اه اما وظیفه‏ی ابراهیم نبوی به عنوان ویراستار سنگین‏تر می‏شه.

اشکالات مشترک:
کاش در مورد این سه ترانه توضیح داده می‏شه که انگیزه‏ی اصلی واترز در سرودن این سه ترانه، جنگ اول خلیج فارس یا عملیات توفان صحرا (Operation Desert Storm حمله‏ی امریکا به عراق در سال ١٩٩١) بود که در اون جورج بوش پدر گفته: خدا طرفدار ماست و ما برنده شدیم. یعنی انگیزه‏های سیاسی رو با پوشش مذهبی ارائه می‏کنه. مثل پسرش. در این سه ترانه طعنه‏هایی هستند به حرف جورج بوش پدر.

در ترانه‏ی «شجاعت خارج از بُرد بودن» ‌(Bravery of Being Out of Range) واترز پیش‏بینی می‏کنه که دیدن پخش زنده‏ی جنگ برای مردم غرب به صورت تفریح و سرگرمی دراومده و در حین تماشای جنگ از یخچال مشروب (gin) درمی‏آرند و می‏نوشند. و این دیدن مستقیم جنگ در جنگ دوم خلیج فارس یعنی حمله‏ی امریکا به عراق در سال گذشته (بهار ٢٠٠٣) عملی شد.

١) به نظر من ترانه رو باید به صورت محاوره‏ای ترجمه کنیم. مگر این که متن اون ادبی باشه.

٢) فکر کنم ترجمه‏ی نام آلبوم ”سرگرم مرگ“ اه نه ”سرگرم تا حد مرگ“.
اخوان ثالت در یکی از شعرهاش می‏گه: دستش گرم اندر کار مرگ.

٣) خدا به همه ما کمک می‏کند (God help us all): این جمله دعایی اه مثل God save the Queen یا God bless America. بنابراین باید ترجمه بشه: خدا به همه‏ی ما کمک کنه! یا خدا به داد ما برسه!

اشکالات قسمت اول:

١) دست می‏کشید به گیتار ژاپنی آبی رنگ‏ورورفته‏اش (fingered his pale blue Japanese guitar): طولانی اه و ”آبی کمرنگ“ به ”آبی رنگ و رو رفته“ ترجمه شده. بهتر بود بگه: دست می‏کشید به گیتار ژاپنی‏اش که آبی کمرنگ بود. یا یه همچین چیزی.

٢) خدا آزادی می‏خواهد. خدا مواد منفجره می‏خواهد (God wants sedition, God wants semtex)
کلمه‏ی sedition یعنی آشوب و فتنه‏گری. سمتکس هم یه نوع ماده‏ی منفجره‏ی چکسلواکی اه که باهاش بمب دستی درست می‏کنند.

٣) خدا شکاف‏ها را می‏خواهد (God wants crack): فکر کنم اینجا منظور از crack یا قاچاق و غیرمجاز اه (مثل crack software یعنی نرم‏افزار غیرمجاز) یا crackpot به معنی موادفروش. چون شکاف اینجا هیچ معنایی نداره.

۴) خدا معبدها را می‏خواهد (God wants shrines): خدا مقبره‏ها یا زیارتگاه‏ها را می‏خواد. معبد می‏شه temple نه shrine.

اشکالات قسمت دوم:

١) اون چند خط اول که می‏گه: آیا به روز بهتر ایمان دارید؟ تا بند بعدی از زبون یه نفر دیگه است. که ظاهرا هم یه تبلیغ‏گر مذهبی اه. بهتر بود در ترجمه گفته می‏شد. شاید خواننده فکر کنه حرف واترز اه.

۲) پنس (pence): جمع پنی (penny)، پول خرد انگلیس اه. بنابراین باید در ترجمه‏ی فارسی به صورت مفرد یعنی پنی نوشته بشه.

۳) اسکودوس (escudos): اسکودوز جمع اسکودو، واحد پول پرتغال، اه. مثل اشکال قبلی (پنس).

۴) سیب زمینی کوچک (small potato): یه اصلاح به معنی چیز بی‏ارزش یا کم ارزش. می‏گه: لیر [ایتالیا] نفرستید. خدا چیز کم ارزش نمی‏خواد. نه این که ”خدا سیب زمینی کوچک نمی‏خواهد“.

۵) خدا می‏خواهد تپه‏ها را تمیز کند (God wants clean up rock campaign): فکر کنم اینجا منظور جمع کردن گروه‏های راک اه. نه تمیز کردن تپه‏ها.

۶) ژیگولو (gigolo): کاربرد این کلمه در انگلیسی با کاربرد آن در فارسی متفاوت اه. در انگلیسی ژیگولو به مردی گفته می‏شه که با یه روسپی زندگی می‏کنه و اون زن خرجش رو می‏ده.

۷) خدا می‏خواهد خودش را پنهان کند (God wants to cover himself): یعنی خدا می‏خواد تحت پوشش بیمه باشه. چون خط قبلی هم می‏گه خدا بیمه رو می‏خواد (God wants insurance).

به زودی ترجمه‏های خودم از ترانه‏های پینک فلوید رو در این سایت می‏ذارم.